กายภาพอัมพฤกษ์
ชื่ออื่น ๆ: กายภาพอัมพาต, Neurology Rehabilitation
กายภาพอัมพฤกษ์คืออะไร ทำไมต้องทำกายภาพอัมพฤกษ์?
การฟื้นฟูผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาต คือการฟื้นฟูผู้ป่วยที่เจ็บป่วยเรื้อรังหรือฉับพลัน เพื่อลดอาการความพิการ หรือป้องกันความพิการให้ได้มากที่สุด เพื่อการใช้ชีวิตให้เป็นปกติที่สุด และมีคุณภาพชีวิตที่ดี ผู้ป่วยที่สามารถเข้ารับการฟื้นฟูได้ ได้แก่ ผู้ป่วยระบบประสาท ระบบสมอง กล้ามเนื้อและกระดูกรวมไปถึงหัวใจและปอด สำหรับผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาตจัดเป็นอาการป่วยทางสมอง ซึ่งมีสาเหตุมาจากเส้นเลือดสมองตีบหรือแตก ทำให้อ่อนแรงบางส่วนหรือขยับร่างกายไม่ได้เลยทั้งร่างกาย นอกเหนือจากการขยับร่างกายก็อาจมีในเรื่องของอาการชา พูดจาไม่รู้เรื่อง ฟังไม่เข้าใจ หรือมีปัญหาเรื่องการกลืน รวมถึงการหมดสติ
จะเกิดอะไรขึ้นขณะทำกายภาพอัมพฤกษ์
โดยปกติแล้วหากคนไข้มีอาการป่วยจะต้องส่งแพทย์โดยเร็วที่สุดภายใน 3-6 ชั่วโมง ยิ่งส่งแพทย์ได้เร็วเท่าไรยิ่งมีโอกาสสูงมากเท่านั้นในการเยียวยาอาการให้ดีขึ้น เช่น การให้ยาละลายลิ่มเลือด ที่จะช่วยแก้ไขปัญหาที่เกิดจากเส้นเลือดสมองตีบหรือแตกได้เป็นอย่างดี แต่ถ้าหากส่งตัวคนไข้ช้าจะต้องได้รับการรักษาจากแผนกอายุรกรรมก่อนเพื่อให้อาการคนไข้คงที่ จากนั้นจึงจะถูกส่งไปฟื้นฟูสภาพ ด้วยวิธีการฝึกการขยับมือแขน ฝึกการเดิน ที่อยู่ภายใต้การดูแลของนักกายภาพบำบัด การฝึกฝนให้ผู้ป่วยอัมพฤกษ์อัมพาตส่วนของแขน จะฝึกเพื่อให้เกิดการเคลื่อนไหวและทิศทางของแขน โดยจะเน้นในเรื่องของการเหยียดมากที่สุด เพราะคนไข้มักจะมีปัญหาในเรื่องของการเหยียด ส่วนการเดินจะฝึกในท่าเดินที่ถูกต้อง และมีการเน้นในเรื่องของจำนวนครั้ง ยิ่งฝึกมากเท่าไรก็จะยิ่งดีขึ้น บางครั้งอาจมีการใช้เครื่องช่วยในการบำบัดด้วย ซึ่งอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของนักกายภาพ โดยวิธีการฝึกจะมีความหลากหลายอย่างมาก ขึ้นอยู่กับอาการที่เป็นและระดับความรุนแรง การกายภาพด้วยการใช้เครื่องในการฝึกเดิน คนไข้จะมีหน้าที่เกร็งเข่าและต้องพยายามทรงตัวให้ไปตามเครื่อง เมื่อแข็งแรงขึ้นก็จะย้ายไปอีกเครื่องหนึ่งที่เป็นการเดินเหมือนลู่วิ่ง และมีตัวช่วยพยุงลำตัวไว้ เท้าวางอยู่บนที่วางเท้า ซึ่งมีหน้าที่หมุนเหมือนการเดินปกติ คนไข้ต้องทรงตัวร่วมกันกับเกร็งเข่า เมื่อฝึกบ่อยๆ จะค่อยๆ แข็งแรงขึ้น
ผลข้างเคียงจากการทำกายภาพอัมพฤกษ์
การทำกายภาพอัมพฤกษ์ นั้นจะต้องศึกษาข้อมูลและอยู่ในระหว่างการดูแลของผู้เชี่ยวชาญ เพราะไม่เช่นนั้นแล้วอาจจะก่อให้เกิดอุบัติเหตุที่ไม่คาดฝัน หรือเกิดอันตรายต่อร่างกายได้
รู้ไว้ก่อนการทำกายภาพอัมพฤกษ์
ระยะเวลาในการฟื้นฟูที่เหมาะสมนับตั้งแต่เริ่มป่วยถึง 3-6 เดือน เป็นระยะที่ดีที่สุดในการฟื้นฟู โดยใน 3 เดือนแรกจะมีการฟื้นตัวค่อนข้างเร็ว และชะลอช้าลงจนถึง 6 เดือน หลังจาก 6 เดือนเป็นต้นไป ก็ยังสามารถพัฒนาได้อีก แต่ช้าลง อาจต้องใช้ตัวช่วยเพิ่มเติมมากขึ้น สำหรับการรักษาเบื้องต้นสำคัญที่สุดคือการป้องกันโรคแทรกซ้อน หากป้องกันได้ไม่ดีจะทำให้การกายภาพมีอุปสรรค เช่น มือควรขยับได้แล้วแต่มีข้อติดเสียก่อน อาจทำให้ไม่สามารถขยับได้ตามเวลาที่เหมาะสม สำหรับการฟื้นฟูมักทำเป็นลำดับขั้นตอนอย่างการฝึกเดิน ถ้าหากคนไข้ป่วยในระดับที่ไม่สามารถนั่งได้ ต้องค่อยๆ ฝึกให้คนไข้หัดนั่งได้เสียก่อน แล้วค่อยฝึกให้คนไข้ลุกได้อย่างแข็งแรงจนกระทั่งสามารถนำไปสู่การฝึกเดินในที่สุด
